4 Şubat 2014 tarihinde Türk Hava Yolları YouTube resmi hesabından “Istanbul Experience by Turkish Airlines” adlı bir video yayınlandı. Yorumlarımıza geçmeden önce isterseniz videoyu hep beraber izleyelim:
Video THY’nin hub olarak kullandığı İstanbul Atatürk Hava Limanı’nın bulunduğu İstanbul’un kısa süreli bir tur için nasıl değerlendirebileceğini göstererek THY’nin de ulaşımına katkıda bulunduğu İstanbul hayatına turistleri çekmeyi amaçlıyor gibi görünüyor. Burada -bilinçli ya da bilinçsiz olarak- verilmiş olabilecek mesajları şöyle özetleyebilirim:
1) İstanbul özellikle hafta sonu tatili için idealdir. İstanbul’da bir çok güzellik olsa da sizin temponuzu bir an bile düşürmenize izin vermeyecek kadar yoğun bir kentin tadına varmanız için hafta sonu yeterlidir.
2) İstanbul çok güzel bir kenttir. Burada her yer boştur, çok sakindir. Özellikle Çiçek Pasajı’nda, Atatürk Köprüsü’nde(Boğaziçi Köprüsü), 4. Levent’te hiç trafik olmaz. Vapurlar gündüz gözüyle bile boştur. Sadece Nostaljik Tramvay(İstiklâl Caddesi-Tünel arası) biraz dolu olur; o da aracın kapasitesi az olduğu içindir.
3) İstanbul’da her şey güllük gülistandır. İstanbul’da başınıza hiç kötü şey gelmez; sürekli yüzünüz güler. Mesela yandaki görselde görülen taciz vakası İstanbul’da değildir. Ayrıca kesinlikle alışverişte kandırılmazsınız ve her yerde hijyenik yiyecekler vardır.
4) İstanbul’a THY ile uçulur; zira THY sizi İstanbul’un yaşantısına az da olsa hazırlayabilecek şekilde tasarlanmış bir müşteri deneyimini sunar. Mesela Türk Kahvesi’ni daha önce tatmadıysanız uçaklarımızda size servis edilir.(Buraya sonra tekrar vurgu yapacağız, dikkatinizi rica ederim.)
5) İstanbul bir kadını dahi heyecanlandırabilecek kadar muhteşemdir. Siz yorulsanız bile yanınızdaki kadın yorulmaz; yorgunluktan bayılsanız bile onun sürekli enerjisi olur(?).
6) İstanbul öyle bir kenttir ki deneyiminizden memnun kalırsınız ve zamanın nasıl güzel şekilde geçtiğini düşündükçe “Keşke daha fazla kalabilseydim!” diye düşünürsünüz.
7) İstanbul erkeklere göre bir yer değildir. İstanbul’dan ancak kadınlar zevk alabilir; bir erkek olarak siz sadece onu takip edersiniz. Tek eğlenceniz üstü açık araba kullanırken direksiyonda ritm tutmak olabilir.
8) İstanbul Atatürk Hava Limanı Dış Hatlar Geliş-Gidiş Terminallerinde kesinlikle kalabalık olmaz. Bütün check-in kontuarları boştur; hatta bu ülkede pasaport kontrolü bile yapılmaz.
9) Bu ülkede üstü açık araba kiralamak için sıkıntı çekmezsiniz; alışılagelmiş dışında kalan üstü açık araba modellerini bile bulabilirsiniz. BMW falan zaten her yerde var.
Bu maddeleri daha da artırmak mümkün. Ama bahsetmek istediğim şeyler adına 2-3-7-8 ve 9. maddelerdeki sarkastik ve ironik tavrı gerekli görüyorum. Hele ki bu videodaki FPS(First Person Shooter) tarzındaki oyunları hatırlatan kamera kullanımını gördükten sonra.
Böyle bir konsept size bir yerden tanıdık geldi mi? Bana geldi de. Hatta Facebook’a da tanıdık gelmiş ki aşağıdaki şekilde videoyla ilgili önerilerde bulundu:
Bu öneride görünen galeri bildiğiniz gibi onedio.com üzerinde saklanıyor. Gerçekten farklı bir konsept olduğu için de dikkat çekiciydi. Adamın biri sevgilisinin peşinden dünyayı geziyordu ve pozları hep belli bir şekilde çekilmişti. Adam kadının elinden tutuyordu ve fotoğraflarda kadın sadece arkasından görülüyordu. Aynı sahneyi bu videoda da 0:40, 2:01 ve 2:18 anlarında görmek mümkün. Bu -dilim varmıyor ama- biraz “esinlenmeyi” aşan bir hareket olmuş. THY’nin bu aşamada konsept intihalindense konsept istihsaline(üretim) yönelmesi gerekirdi.
Gelelim videodaki iletişim tarzını ve mesajları eleştirel bir şekilde masaya yatırmaya. Biraz ayrıntılı gideceğiz; umarım sıkılmazsınız. Bu soruların yanıtlarını vermek gerekiyor:
1) Videoda İstanbul’da nedense hiç kalabalık ve trafik yok. Bu kente ilişkin “propatisement” THY’den algılanan hizmet kalitesine etkimeyecek mi sanıyorsunuz? Daha geçen akşam dikkatsiz bir adamın azıcık ileride durması nedeniyle metrobüsün aynası kırıldı ve münakaşa oldu önümde. Bu ülkeyi neden olduğu gibi göstermek yerine “makyajlıyorsunuz”?
2) “Istanbul Experience” ha? Gerçekten merak ediyorum: bu deneyimin neresinde THY? Sadece kente ulaşımı sağlıyor. Kentin yaşattıklarında THY’nin bir firma olarak payı nedir? THY videodaki kadın ve erkeğin gittiği otelle bir işbirliği mi yapmış? Boğaz Köprüsü’nde geçiş ücretlerini mi karşılıyor? Üstü açık araba mı kiralıyor? Ne yapıyor? THY bu deneyimin neresinde?
3) Videonun asıl oyuncularının sağ el yüzük parmaklarında altın alyans bulunuyor. Videonun hedef kitlesi nerede yaşıyormuş gibi kurgulandı bilemiyorum ama evlilik yüzüğünün sol el yüzük parmağında mı yoksa sağ el yüzük parmağında mı olacağı Avrupa içinde bile uygulamada farklılık yaratan bir konudur. Örneğin İtalyanlar evlilik yüzüğünü sol el yüzük parmağına takarken Almanlar sağ el yüzük parmağına takıyor.(Bakınız: Ring finger)
Böyle farklılık yaratan bir konuda hedef kitlenin algısında kodlanmamış olabilecek bir öğeye neden yer verme gereği duyuldu acaba? Yüzük parmağı olarak sol el yüzük parmağını kullanan ülkeler için sağ eldeki yüzük anlamsız bir öğe olarak videoda yer alarak onların dikkatini gereksiz yere o noktaya odaklayabilir. Bunun için reklamda kullanıcıların baktıkları bölgelerin ısı haritaları çıkarıldı mı? Çünkü bu iş için para harcıyorsunuz. Reklamda vermek istediğiniz ana mesaj ya da mesajlara odaklanılmasını istersiniz herhalde?
Ayrıca İstanbul’a getirdiğiniz çifti nikahsız göstermemek için bu çaba neden? Size ne? İstanbul’a sadece evli çiftler mi gelmeli? Ya da sizin için evli olup olmaması neden bu kadar önemli?
4) Videoda Nevizade gibi eğlence mekanları var. Ama herhangi bir şekilde alkol göremiyoruz. Türkiye’nin batı tarzından uzaklaşan bir ülke gibi görüldüğü bir dönemde bu şekilde bir gösterimin “Istanbul Experience” için olumsuz bir çağrışım yapacağı aklınıza gelmiyor mu?
5) Reklam Business Class koltuklarında çekilmiş. Hatta 1A(alfa)-1B(bravo). Economy Class koltukları çok mu sıkış tıkış yoksa? Vaat ettiğiniz hizmet kalitesiyle algılanan hizmet kalitesi arasında oluşacak fark sizi korkutmuyor mu?
6) Videoda camiler gezilirken nedense hâli hazırda kilise olarak kullanılan yerlere pek atıf yapılmamış. Gözüme takılan sadece Ayasofya’daki parmak çevirme hadisesi oldu. Ki orası da halihazırda müze olarak kullanılıyor.
7) İstanbul’daki deneyime tinerciler, sokak çocukları, fuhuş, trafik magandaları, metrobüs falan neden dahil değil? Utanıyor muyuz onlardan? En azından bir Vatan Şaşmaz metrobüsü konulabilirdi; sonuçta gene yanıltıcı ama en azından İstanbul’un önemli bir parçası hâline geldiği için bahsetmekten yarar olabilirdi. Gördüklerinde olumsuz anlamda şaşırmasınlar diye diyorum.
Bu maddeleri -maalesef- daha da çoğaltmak mümkün. Video THY tarafından yayınlanmış olmakla birlikte, THY’ye pek uygun bir video gibi görünmüyor. Böyle bir video Kültür ve Turizm Bakanlığı için uygun olabilirdi. Ama yine, bahsettiğim ayrıntılara da dikkat edilmek ve gerçekten “olduğu gibi göstermek” kaydıyla. Pazarlama makyaj tutmaz. 🙂
Yorum Yok